Franciszek Kochan „Obłoński”: żołnierz AK z Rogów [Cykl historyczny #6]

Wersja audio

Franciszek Kochan, znany również jako Leszek „Obłoński„, był wyjątkowym bohaterem w historii polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej. Jako podchorąży rezerwy artylerii Wojska Polskiego II RP, został oficerem Armii Krajowej i dowódcą licznych akcji dywersyjnych i bojowych. Jego odwaga, determinacja i poświęcenie dla sprawy niepodległości Polski przyniosły mu powszechny szacunek i uznanie.

Wczesne lata Franciszka Kochana ps. „Obłoński”

Urodził się 1 października 1910 w Rogach jako syn Filipa i Marii Kochan. Pochodził z rodziny chłopskiej i w młodości ukończył szkołę powszechną w swojej rodzinnej miejscowości. Jego życie stało się jednak niezwykłe w okresie II wojny światowej, gdy zaangażował się w działalność konspiracyjną i walkę z okupantem niemieckim.

Co więcej, po odbyciu służby wojskowej w 8 baterii haubic 22 pułku artylerii polowej w Przemyślu w latach 1928-1930 i przeniesieniu do rezerwy w stopniu plutonowego, pracował od 1931 roku w spółdzielni, a od 1934 roku w kopalni ropy naftowej w Równem.

Początek wojny

Po wybuchu II wojny światowej wziął udział w kampanii wrześniowej, walczył od Katowic do Zamościa, ale dostał się do niemieckiej niewoli. Jednak uciekł z rąk okupanta i wrócił do Rogów, gdzie już jesienią 1939 roku włączył się w działalność konspiracyjną. Pomagał zarówno przeprowadzać oficerów przez Bieszczady w stronę Węgier, jak i gromadził broń, i został członkiem Służby Zwycięstwu Polski. Niestety jeszcze w listopadzie 1939 roku został aresztowany przez Niemców podczas powrotu z granicy węgierskiej. Trafił do więzienia, gdzie spędził około 4 miesięcy. Wyszedł, ponieważ mówił, że jest przemytnikiem.

Konspiracja i walka w latach wojny

Jego działalność w konspiracji przybrała na sile w miarę upływu czasu, ponieważ w 1940 roku zorganizował i wyszkolił grupę dywersyjno-sabotażową pod pseudonimem „Leszek”, której został dowódcą. Ta grupa działała w kopalni Rogi – Równe – Wietrzno, pod jego dowództwem i na jego rozkaz przeprowadzając akcje, w których niszczyła setki ton paliwa i wysadzała 270-tonowe zbiorniki z ropą na stacji we Wróbliku.

W 1943 roku został mianowany oficerem dywersji Obwodu Krosno oddziału partyzanckiego OP-15 w stopniu podporucznika. Organizował i dowodził różnymi oddziałami, takimi jak pluton szturmowy nr 39 w Żeglcach, pluton bojowy nr 9 z Bóbrki, oraz grupy dywersyjne „Centuria” Chorkówka, „Pelargonia” z Miejsca Piastowego i „Irys” z Iwonicza.

Zarówno partyzant Eugeniusz Werens „Pik”, jak i Franciszek Kochan „Obłoński” przeprowadzili najważniejszą akcję swojego życia, za którą są pamiętani po dziś dzień. Było to zdobycie Iwonicza-Zdroju w lipcu 1944 roku podczas akcji „Burza”. „Obłoński” Dowodził akcją, w której rozbroił około 300 ludzi Wehrmachtu i bronił „Rzeczpospolitej Iwonickiej” aż do wejścia armii czerwonej 20 września 1944 roku.

Podczas zajmowania Iwonicza Zdroju oddział dodatkowo odnalazł magazyn znacznej ilości broni i amunicji oraz sprzętu medycznego i lekarstw. 26 lipca 1944 roku oddział zostaje podzielony na 3 grupy. Pierwsza 19 osobowa pod dowództwem „Pika” zdobywa szpital uzdrowiskowy „Excelsior”. Druga 16 osobowa pod dowództwem „Ślimaka” zabezpiecza drogę wjazdową do uzdrowiska, w okolicy obecnego posterunku policji i odcina od mogących nadjechać oddziałów niemieckich z Krosna i stacjonujących w Iwoniczu wsi ukraińskich oddziałów 14 Dywizji Grenadierów SS. Trzecia 3 osobowa z „Obłońskim” niszczy dokumenty i akta osobowe w Urzędzie gminy. Ponadto zdobyte zostało również uzdrowisko i sanatorium. Straty niemieckie to 10 zabitych i 34 rannych, przy stratach własnych 2 lekko rannych.

„Obłoński” przeprowadził również inne akcje, podczas których rozbroił oddział Wehrmachtu w Kopalni Równe zdobywając broń, zdobył tabor dywizji Wehrmachtu w Bóbrce, gdzie zniszczył most na Jasiołce na trasie na Barwinek.

Lata powojenne

Po wojnie, czyli w 1945 roku, Franciszek Kochan przeniósł się do Wałbrzycha, gdzie rozpoczął pracę w Urzędzie Likwidacyjnym pod inną tożsamością. W 1947 roku ujawnił się jako żołnierz AK przed Powiatowym Urzędem Bezpieczeństwa Publicznego (PUBP). Niestety, w 1950 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy PUBP w Krośnie wraz z dziewięcioma innymi żołnierzami dywersji AK. Został im postawiony zarzut mordowania działaczy lewicowych i ludności żydowskiej. Jednak po długim procesie sądowym został uniewinniony w 1954 roku.

Po tym okresie miał trudności ze znalezieniem stałej pracy, ale nadal angażował się w działalność społeczną. Pracował jako kierownik klubu „Pax” w Krośnie od 1967 do 1976 roku i gromadził materiały dokumentacyjne o konspiracji w Krosnie. Był również aktywny w dziedzinie edukacji młodzieży na temat AK. Swoją karierę wojskowego skończył w stopniu majora.

Data i miejsce śmierci Franciszka Kochana

Franciszek Kochan zmarł 7 listopada 1983 roku i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Rogach. Był żonaty z Bronisławą, która była łączniczką AK i sanitariuszką w „Rzeczypospolitej Iwonickiej”. Mieli córkę o imieniu Jolanta. Jego życiowa historia jest przykładem odwagi, poświęcenia i determinacji w walce o niepodległość Polski podczas II wojny światowej.

Był wyjątkowym bohaterem polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej. Jego determinacja, odwaga i zdolności dowódcze przyczyniły się do osiągnięcia wielu sukcesów w walce o niepodległość Polski. Jego działalność w Armii Krajowej i dowodzenie akcjami partyzanckimi są doskonałym przykładem poświęcenia dla sprawy ojczyzny. Franciszek Kochan zostawił niezatarte ślady w historii Polski i nadal stanowi inspirację dla kolejnych pokoleń patriotów.

Cykl Historyczny

Władysław Baran „Bekas”: bohater walki o wolność podczas II Wojny Światowej
2 Pułk Piechoty KOP „Karpaty” walczący w rejonie Dukli
Kampania Wrześniowa w Dukli
Eugeniusz Werens „Pik”: dowódca partyzantów z Iwonicza
Rodzina Ulmów – beatyfikacja i zarys historyczny