Góra Cergowa jest jednym z najbardziej charakterystycznych miejsc w Beskidzie Niskim, przyciągającym uwagę każdego turysty, który wjeżdża do Dukli. Już z daleka można zauważyć zalesiony grzbiet kończący się wyraźnie zaznaczoną kulminacją, którą cechują strome i spadziste stoki. Podczas wędrówki na szczyt, turyści mają okazję zobaczyć także miejsca związane z pamięcią św. Jana z Dukli – XV-wiecznego zakonnika i pustelnika. Od 2018 roku dostępna jest także kolejna atrakcja – wieża widokowa, z której można podziwiać wspaniałe widoki sięgające od Bieszczadów po Tatry. Wszystko to sprawia, że wycieczka na Cergową to nie tylko okazja do kontaktu z piękną przyrodą, ale także wyjątkowe przeżycie kulturowe. W niniejszym artykule przedstawimy bliżej tę malowniczą górę oraz jej walory turystyczne.
Góra Cergowa (716 m n.p.m) – jakie są szlaki turystyczne?
Na szczyt Cergowej prowadzi wiele szlaków turystycznych, dlatego jego wybór zależy od preferencji i umiejętności turysty. Niektórzy preferują krótsze i łatwiejsze trasy, podczas gdy inni wolą dłuższe i bardziej wymagające, z większymi wzniesieniami i trudniejszym terenem.
Szlaki turystyczne na Cergową rozpoczynają się z różnych miejscowości i wiosek, co daje możliwość dostosowania trasy do naszych potrzeb. Zatem skąd możemy możemy zacząć?
- Dukla – szlakiem żółtym (2,2 km)
- Jasionka – drogą do Złotej Studzienki (2,4 km)
- Lubatowa – szlakiem czerwonym (3,3 km)
- Nowa Wieś – szlakiem czerwonym (3,0 km)
- Zawadka Rymanowska – szlakiem żółtym (3,3 km)
Góra Cergowa, szlak z Dukli – parking i plan wycieczki
Jak już wspomnieliśmy Góra Cergowa ma kilka szlaków turystycznych. Jednak najbardziej popularnym, jest żółty, który rozpoczyna się na parkingu w Cergowej, w przysiółku Ciułówka.
Parking – Cergowa Ciułówka
Aby dotrzeć na parking Góry Cergowej z centrum Dukli, należy skierować się na ulicę Cergowską. Po przejechaniu mostu należy skręcić w prawo i kontynuować jazdę prosto. Wąska, ale asfaltowa droga prowadzi do niewielkiego parkingu, na którym można zaparkować kilka samochodów. Podczas sezonu turystycznego, szczególnie w słoneczne weekendy często jest zapełniony, pomieści on wtedy około 15 samochodów. W dni robocze zaparkowanie nie powinno stanowić większego problemu. Oprócz niego w okolicy znajduje się również prywatny parking, którego opłata wynosi około 10 złotych za dzień.
W przypadku turystów podróżujących bez samochodu, wędrówkę można rozpocząć w centrum Dukli, trzymając się znaków biało-żółtego kwadratu. Na ulicy Cergowskiej, po prawej stronie, mijasz ruiny synagogi, a po przekroczeniu mostu skręcasz w prawo. Asfaltowa droga doprowadzi Cię na parking, gdzie zaczyna się ścieżka przyrodnicza. Spacer z centrum Dukli zajmie około 30 minut, dlatego pamiętaj, aby odpowiednio zaplanować czas na zwiedzanie.
Plan wycieczki
- Wycieczkę rozpoczynamy na parkingu we wsi Cergowa, na końcu drogi asfaltowej. Nasza trasa prowadzić będzie szlakiem gminnym oznaczonym biało-żółtym kwadratem, a towarzyszyć nam będą zielone znaki ścieżki przyrodniczej w postaci choinki na białym tle. Pierwszy etap wiedzie przez łąkę, po wąskiej ścieżce, która po chwili prowadzi nas do granicy lasu.
- Kontynuując wędrówkę, przechodzimy przez mostek, a ścieżka zaczyna delikatnie wznosić się pod górę. Docieramy do granicy Rezerwatu Tysiąclecia, gdzie szlak prowadzi przez piękny, mieszany las.
- Po pewnym czasie dochodzimy do rozdroża, gdzie przed nami rozpościera się szeroka droga leśna. Na rozdrożu znajdują się ławeczka, drogowskaz oraz tablica informacyjna. Kierujemy się w prawo, mijając po drodze malowniczy śródleśny stawek.
- Kolejnym punktem naszej trasy jest Złota Studzienka, gdzie znajdują się kapliczka, źródło z wodą, ołtarz polowy oraz ławeczki. Z tego miejsca możemy kontynuować wspinaczkę na szczyt Cergowej lub powrócić na parking tą samą drogą. Alternatywnie, możemy wrócić do rozdroża i zatoczyć pętlę, wybierając ścieżkę przyrodniczą oznaczoną symbolem zielonej choinki.
Atrakcje i walory krajobrazowe na Górze Cergowej
Góra Cergowa to jedna z największych atrakcji i walorów krajobrazowych położonych przy granicy polsko-słowackiej. Choć sam szczyt nie imponuje swoją wysokością (716 m n.p.m.), to jest jednym z najpiękniejszych wzniesień w okolicy i z pewnością zasługuje na uwagę turystów, którzy poszukują nie tylko pięknych widoków, ale także aktywnego wypoczynku na świeżym powietrzu. Na szlaku prowadzącym na szczyt można podziwiać malownicze krajobrazy charakterystyczne dla Beskidu Dukielskiego, ale także poznać kulturę tego regionu.
Złota Studzienka i ołtarz związany ze Świętym Janem z Dukli
Idąc żółtym i zielonym szlakiem na Cergową przejdziemy przez wyjątkowe miejsce, do którego wiele osób tutaj przyjeżdża – złotą studzienkę oraz ołtarz związany ze Św. Janem z Dukli. Jak możemy przeczytać na tablicach, to właśnie tutaj święty zaczął swoje pustelnicze życie. Na terenie sanktuarium znajduje się m.in: kapliczka, źródełko z wodą (o właściwościach leczniczych), ołtarz polowy oraz ławeczki. Co roku, w trzecią niedzielę lipca, odbywają się tu odpusty.
Góra Cergowa to miejsce jest ważne dla pielgrzymów, którzy przybywają tu, aby się pomodlić i odkryć piękno okolic. Dla wielu z nich to także miejsce, gdzie mogą zbliżyć się do historii i dziedzictwa religijnego regionu.
Jaskinie Cergowska
Góra Cergowa ma wiele interesujących miejsc dla miłośników speleologii. To właśnie tutaj zlokalizowanych jest dziesięć jaskiń szczelinowych, z których większość położona jest na południowym stoku zachodniego ramienia, a zwane są one Borsuczymi Dziurami. Wszystkie mają długość do 75 metrów, a ich wnętrza skrywają różnorodne formy naciekowe oraz urozmaicone korytarze i komory.
Jedną z największych jest Jaskinia pod Bukiem, w której znajdują się dwie spore komory oraz kilka długich, lecz niedostępnych korytarzy o łącznej długości 34 metrów i głębokości 7 metrów. Kolejną wartą wyróżnienia jest Jaskinia „Gdzie Spadł Samolot”, która upamiętnia tragiczną katastrofę niemieckiego samolotu podczas II wojny światowej. Leży ona na północny wschód od połączenia szlaku czerwonego, z szeroką przecinką, biegnącą ze wschodniego wierzchołka góry na południowy zachód, na wysokości około 600 metrów n.p.m. i ma długość około 32 metrów.
Obok nich, w rejonie góry Cergowej znajduje się jeszcze wiele innych jaskiń, takich jak na przykład:
- Przy Szkółce (długość 47 m i 6 m głębokości)
- Na Wierzchowinie (w istocie są one dwie, długość większej 20 m i 5 m głębokości)
- Gdzie Wpadł Grotołaz (długość 75 m i 14,3 m głębokości)
Ciekawostką jest, że jaskinie na Cergowej należą do najwcześniej opisywanych w Polsce. Wzmianki o nich pojawiają się już w dziele ks. Gabriela Rączyńskiego „Auctuarrium historiae naturalis Regni Poloniae” z 1736 roku. W okolicach tych krążą też liczne informację o podziemnych korytarzach prowadzących aż do zamku w Odrzykoniu pod Krosnem.
Rezerwat Tysiąclecia na Cergowej Górze
Rezerwat Tysiąclecia na Cergowej Górze to miejsce o powierzchni ponad 60 hektarów obejmujące bogate zbiorowiska żyznej buczyny karpackiej. Jest to także raj dla botaników i entuzjastów roślinności. Znajdziemy tu wiele chronionych gatunków roślin, takich jak kłokoczka południowa, języcznik zwyczajny, czy wawrzynek wilczełyko. Na wiosnę zbocza Cergowej pokrywają się dywanem czosnku niedźwiedziego, co daje niesamowity efekt wizualny i zapachowy. Latem można tu spacerować i podziwiać malownicze krajobrazy, jesienią cieszyć się kolorowymi liśćmi i zbierać grzyby, zimą natomiast można pojeździć na nartach biegowych lub na sankach.
Wieża widokowa – Góra Cergowa
Na samym szczycie góry stoi Wieża widokowa. Obecna wersja, która możemy podziwiać powstała jesieni 2018 roku i wznosi się na wysokość 21,72 m. Budowla ta ma cztery poziomy użytkowe i zajmuje powierzchnię 90 m kw. Warto zaznaczyć, że nie jest to pierwsza wieża w tym miejscu, wcześniej znajdowała się tam wieża triangulacyjna. Obecna wieża nawiązuje swoim kształtem do tradycyjnych kanadyjskich wież wiertniczych charakterystycznych dla krajobrazu Podkarpacia na przełomie XIX i XX w. Budowa kosztowała prawie 1 mln zł, ale na pewno jest warta swojej ceny.
Z wieży roztacza się piękny widok obejmujący wiele górskich pasm i dolin, w tym m.in. Bieszczady, Tatry czy Beskid Niski.
Wskazówki dla odwiedzających Górę Cergową
Przed wędrówką na Cergową, warto pamiętać, że trasa prowadzi leśnymi ścieżkami i jest typowo terenowa. Dlatego zalecamy założenie wygodnego obuwia turystycznego. Szlak żółty do Złotej Studzienki (znakowany biało-żółtym kwadratem) jest dobrze oznaczony. Natomiast szlak przez rezerwat (oznakowany symbolem zielonej choinki) jest miejscami starty, ale w bardziej newralgicznych punktach znajdują się tablice z kierunkami marszu.
Informacje praktyczne:
- Parking jest darmowy i zmieści się na nim około 20 samochodów
- Dystans góra-dół: 4,5km
- Suma przewyższeń: 353m
- Czas przejścia: 2-3h
- Żółty szlak jest najłatwiejszy
Inne wpisy o Górze Cergowa:
https://edukla.pl/tajemnice-gory-cergowa-poznaj-miejscowe-legendy
https://edukla.pl/pod-oslona-nocy-droga-krzyzowa-na-gore-cergowa
