Uwaga na niedźwiedzie

Województwo podkarpackie może pochwalić się największą populacją niedźwiedzia brunatnego w Polsce.  Niedźwiedzie występują głównie w Bieszczadach, ale nie tylko…

Wakacje rozpoczęły się na dobre, a sezon turystyczny trwa w najlepsze. Wielu ludzi w słoneczne dni udaje się na bieszczadzkie szlaki oraz wędruje nimi w Beskidzie Niskim m.in. na wieżę widokową na górze Cergowej. Podczas wędrówki całkiem przypadkiem możemy natknąć się na liczne zwierzęta, lecz najbardziej zaskakujące może być spotkanie z niedźwiedziem, który jak się okazuje, występuje również na pobliskiej górze Cergowej. Z tego względu celem zapewnienia bezpieczeństwa turystów postanowiliśmy pochylić się nieco nad tym tematem i przypomnieć podstawowe zasady mówiące o tym, jak zachować się podczas przypadkowego spotkania ze zwierzęciem.

O niedźwiedziach słów kilka

Niedźwiedź jest największym drapieżnikiem żyjącym w Polsce. Zwierzę zazwyczaj unika bezpośrednich spotkań z człowiekiem i ma do niego łagodne usposobienie. Wypadki zagrażające życiu człowieka są incydentalne, jednak możliwe. Mimo neutralnego stosunku do człowieka, niedźwiedź w sytuacji poczucia zagrożenia może reagować agresją i być bardzo niebezpieczny. Wchodząc do lasu musimy pamiętać, że wkraczamy w jego naturalne środowisko, dlatego powinniśmy zachować rozwagę i ostrożność na szlakach, a w przypadku spotkania ze zwierzęciem zastosować się do podstawowych zasad, aby to spotkanie było nie tylko ciekawą przygodą, ale przede wszystkim bezpieczną.

Niedźwiedź na górze Cergowej

Obecność zwierzęcia w naszym pobliżu należy raczej do rzadkości. W przeszłości zdarzały się sporadyczne przypadki, lecz przez dość długi czas zwierzę nie było widziane w naszej okolicy lub nikt o tym nie informował. Pierwsza wiadomość o tym, że niedźwiedź zawędrował na górę Cergową pojawiła się 14 czerwca. Zwierzę zauważył mieszkaniec Lubatowej, a informację o tym mogliśmy znaleźć na oficjalnej stronie Gminy Dukla. Kolejnym razem podobną wiadomość otrzymaliśmy 21 czerwca, a w ubiegły piątek (12 lipca) czterech mieszkańców Jasionki po raz kolejny widziało niedźwiadka. Od jednego z nich otrzymaliśmy taką wiadomość: „Dziś 200 metrów od wieży widokowej na szlaku od Złotej Studzienki widzieliśmy młodego niedźwiadka. Przebiegł nam drogę od strony Jasionki i uciekł w stronę Zawadki.” Obecność młodych niedźwiadków może oznaczać, że w ich pobliżu znajduje się niedźwiedzica, która wydaje na świat 2-3 młode zwierzęta. Niedźwiedź nie tylko zamieszkuje pobliskie lasy, ale wędruje po okolicach. Widziany był pomiędzy miejscowościami Żeglce, a Zręcinem oraz w Tylawie, o czym na naszym facebookowym profilu pisze Pani Ewelina: „Widzieliśmy go również, o ile to ten sam!!! W zeszłą niedzielę w Tylawie, o godz.12.30. Widoczny był 200 m od drogi głównej. Przechadzał się po polanie, ale kiedy zawróciliśmy samochodem, żeby zrobić mu zdjęcie zdążył przejść do lasu. Super przeżycie!!!”

Informację o tym, że zwierzę znajduje się w naszej okolicy możemy uznać za pomocną lub po prostu nieprzydatną, jednak należy zastanowić się, jak postąpilibyśmy w przypadku spotkania z niedźwiedziem. Zasady postępowania prezentujemy poniżej.

Kilka wskazówek

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie już na wiosnę opublikowała specjalny komunikat informujący o zasadach postępowania na terenach, gdzie mogą występować niedźwiedzie:

1. Rób wszystko, aby nie zaskoczyć niedźwiedzia.
2. Poruszając się po lesie nie chodź bezszelestnie – śpiewaj, rozmawiaj, pogwizduj, a niedźwiedź na pewno będzie wiedział, że jesteś i się usunie lub da znać, że jest w pobliżu.
3. Nasłuchuj odgłosów i obserwuj teren (niedźwiedź się usunie lub da znać ze jest w pobliżu).
4. Staraj się poruszać z wiatrem.
5. Widząc świeże tropy niedźwiedzia nie podążaj w ich kierunku.
6. Omijaj gęstwiny, młodniki, jeżeli nie musisz w nie wchodzić.
7. Poruszaj się drogami i szlakami.
8. Idąc z psem nie puszczaj go luzem.
9. Nie zostawiaj jedzenia, nie karm zwierząt, nie wyrzucaj odpadków spożywczych w pobliżu zabudowań – może to zwabić niedźwiedzia.

Spotkanie z niedźwiedziem

1. Zachowaj spokój i nie panikuj.
2. Nie zbliżaj się do niedźwiedzia.
3. Jeżeli niedźwiedź nie jest świadomy twojej obecności, wycofaj się cicho i powoli, gdy nie będzie patrzył w twoją stronę. Obserwuj go i nie krzycz, ponieważ w ten sposób możesz go zaskoczyć i sprowokować do ataku.
4. Jeśli spotkasz młodego ciekawskiego niedźwiedzia, pamiętaj, że jego matka prawdopodobne jest w pobliżu. Zawróć i opuść miejsce drogą, którą przyszedłeś.
5. Podczas bliskiego spotkania nie patrz drapieżnikowi w oczy (dla zwierząt to sygnał agresji). Jeśli niedźwiedź się zbliża, pozostań na swoim miejscu i odzywaj się spokojnym głosem. Jeśli się zatrzyma – zwiększ dystans wycofując się powoli. Postaraj się zejść mu z drogi. Być może tylko tego oczekuje.
6. Jeżeli zwierzę zostało sprowokowane, przypuszczalnie jest to samica z młodymi, bądź niedźwiedź w pobliżu padliny. Zapewne nie zdążył skryć się w bezpiecznym miejscu, bo pojawiłeś się nagle lub obudziłeś go z zimowego snu. Rozdrażniony niedźwiedź może zaatakować, jednak zwykle jest to pozorowany atak. Powinieneś jak najszybciej zasygnalizować mu swoje pokojowe intencje. Mów głośno, nie rób żadnych gwałtownych gestów. Opuść miejsce spokojnie, nigdy nie biegnij! Szarżujący niedźwiedź często chce tylko przestraszyć intruza, wycofa się zanim dojdzie do bezpośredniego kontaktu. Fizyczne ataki są rzadkością.
7. Gdy widzisz, że dojdzie do bezpośredniego ataku, postaraj się odwrócić uwagę niedźwiedzia, kładąc przed sobą jakiś przedmiot (plecak, kurtkę, coś znacznego).
8. W przypadku, kiedy to nie pomoże połóż się na brzuchu, lekko rozchyl nogi, palce spleć za głową. W tej pozycji osłonisz głowę i kark. Jeśli masz plecak, zabezpieczy on Twoje plecy. Połóż ręce na szyi i chroń głowę – przy fizycznym kontakcie niedźwiedź często atakuje twarz. Przylegając brzuchem do ziemi lub przyjmując pozycję embrionalną, ochronisz narządy wewnętrzne. Udawaj, że jesteś martwy. Zachowuj się biernie jak to tylko możliwe, dzięki temu będziesz wyglądał mniej groźnie. Gdy niedźwiedź uzna, że nie jesteś dla niego żadnym zagrożeniem, odejdzie. Kiedy atak ustanie, pozostań w pozycji leżącej i poczekaj aż niedźwiedź oddali się definitywnie.

Podczas pieszych wędrówek apelujemy o rozwagę oraz odpowiedzialność na leśnych szlakach. Życzymy niezapomnianych, a przede wszystkim bezpiecznych podróży!