Przetacznik bluszczykowy (Veronica hederifolia) to pospolity chwast segetalny, który staje się coraz bardziej problematyczny w uprawach zbóż ozimych, szczególnie pszenicy ozimej i jęczmienia ozimego. Jego szybki rozwój jesienią i odporność na niektóre substancje czynne powodują, że skuteczne zwalczanie wymaga przemyślanej strategii ochrony herbicydowej oraz integrowanych działań agrotechnicznych.
Charakterystyka przetacznika bluszczykowego
Przetacznik bluszczykowy to roślina jednoroczna z rodziny babkowatych. Rozwija się głównie jesienią i wczesną wiosną. Charakteryzuje się szybkim wzrostem, płożącymi pędami i zdolnością do rozrastania się na dużych powierzchniach, co prowadzi do silnej konkurencji o światło, wodę i składniki pokarmowe. W uprawach zbóż może znacząco ograniczać plon.
Warunki sprzyjające rozwojowi
- Wczesny siew zbóż ozimych, który daje przewagę chwastom rozwijającym się jesienią.
- Łagodna jesień i zima, umożliwiająca długi okres wegetacji chwastów.
- Zredukowana uprawa roli, sprzyjająca kiełkowaniu nasion przetacznika blisko powierzchni gleby.
- Brak zmianowania, szczególnie w przypadku intensywnej uprawy zbóż.
Strategia zwalczania
- Metody agrotechniczne
- Późniejszy siew zbóż ozimych (po 10 października) może ograniczyć rozwój chwastów jesiennych.
- Płytka uprawa przedsiewna i dobrze przygotowane łoże siewne redukujące liczbę skiełkowanych chwastów.
- Zmienianie gatunków roślin w zmianowaniu, np. wprowadzenie roślin jarych lub okopowych.
- Zwalczanie chemiczne
Najskuteczniejsze efekty w zwalczaniu przetacznika bluszczykowego uzyskuje się przy zastosowaniu herbicydów jesienią, gdy chwasty są we wczesnych fazach rozwojowych (liścienie – 2–4 liście właściwe).
Pszenica ozima
Substancje czynne skuteczne jesienią:
- diflufenikan – działanie kontaktowe i układowe, długo działający,
- flufenacet – działanie układowe, szerokie spektrum,
- tribenuron metylu – skuteczny również w zabiegach wiosennych,
- prosulfokarb – skuteczny przy wyższych temperaturach,
Jęczmień ozimy
Jęczmień jest bardziej wrażliwy na niektóre substancje czynne niż pszenica, dlatego należy zwracać szczególną uwagę na fitotoksyczność.
Skuteczne mogą być mieszaniny zawierające:
diflufenikan + florasulam,
pendimetalina (przedwschodowo),
propyzamid (późno jesienią, przy niskich temperaturach).
Zalecenia praktyczne
- Dokładna lustracja pola jesienią i wczesną wiosną w celu oceny zagrożenia.
- Dobór herbicydów uwzględniający warunki pogodowe, zwłaszcza temperatury przy aplikacji.
- Stosowanie mieszanin herbicydowych, co pozwala ograniczyć ryzyko odporności oraz zwiększyć skuteczność.
- Rotacja substancji czynnych – aby ograniczyć rozwój odporności biologicznej chwastów.
Podsumowanie
Przetacznik bluszczykowy staje się coraz większym zagrożeniem dla zbóż ozimych, szczególnie w warunkach łagodnych jesieni. Skuteczna strategia jego zwalczania wymaga połączenia metod agrotechnicznych i dobrze dobranej ochrony herbicydowej – najlepiej zastosowanej jesienią. Kluczowe jest również monitorowanie skuteczności zabiegów i elastyczne dostosowywanie programu ochrony do warunków pogodowych i sytuacji na polu.
